Otwarta w pandemicznym 2020 roku Albertina Modern to oddział legendarnego wiedeńskiego muzeum mieszczący się nieopodal Karlsplatzu. I jest to prawdziwy skarbiec (przede wszystkim austriackiej) sztuki XX w. Obecnie bezpośrednie odwiedziny wymagają nie lada szczęścia i determinacji, bogactwo sztuki zaprezentowane wewnątrz zrekompensuje wszelkie trudy, którym trzeba się w międzyczasie przeciwstawić.
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2021/03/BF1E8A88-40ED-4B4F-AAE0-B46D47B71072-1024x1024.jpg)
Performanse Guntera Brusa, być może najbardziej znanego z wiedeńskich akcjonistów (obok Hermanna Nitscha i Otto Muehla, o których za chwilę), mogą szokować a nawet odrażać – nagi artysta poddający się dziwnym rytuałom samoupokorzenia i samookaleczenia niekoniecznie jest tym, co część widzów chce oglądać w galeriach i muzeach. Ale nie ulega wątpliwości, że jego akcje stały się już wręcz klasyką sztuki XX w., niemalże posągowym eksponatem, pokazywanym wielokrotnie w najważniejszych muzeach sztuki współczesnej na całym świecie. Nieco mniej osób zdaje sobie sprawę, że Brus również malował – w Albertinie Modern zobaczycie jego Aktionsmalerai (ohne Titel) (1960).
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2021/03/2D331B17-421C-4E1B-8335-20C0EB34755A-1024x1024.jpg)
Niezliczone litry farby zostały na rożne sposoby rozbryzgane na płótnach w XX w., ale trzeba przyznać, że Hermann Nitsch, twórca Teatru Orgii i Misteriów, czyni to w sposób wyjątkowy i od razu rozpoznawalny. Dawny skandalista – jak większość akcjonistów wiedeńskich miał na pieńku z organami wymiaru sprawiedliwości za swe wczesne akcje – stał się niekoronowanym królem malarstwa w Austrii. Jest w posiadaniu olbrzymiego mechanizmu biznesowo-instytucjonalnego sygnowanego własnym nazwiskiem – to muzeum i fundacja.
Warto dodać, że na co dzień mieszka w Prinzendorf. We własnym zamku.
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2021/03/B9F1982D-B796-44D3-A0A0-54D304BF435E-1024x1024.jpg)
Relatywnie wczesne dzieło Kreuzwegstation (1961) można uznać za wzorcowe dla stylu i nastroju obrazów Nitscha, pełnych odwołań do religii, przemocy, rozkładu, tragicznej i tajemniczej kondycji egzystencjalnej człowieka. Chociaż wystawiany w najpiękniejszych muzach, jego prace wciąż można znaleźć często na targach i w prywatnych galeriach. W ostatnich latach wydawało się wręcz, że „firmie” Nitscha zaczyna zależeć na tym, by jego sztuka była dostępna dla mniej zamożnych kolekcjonerów – obok płócien za ok. 300 tys. euro można nabyć różne drobiazgi, szkice i sygnowane reprinty (za kilka tysięcy euro).
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2021/03/45F5A26E-C961-4A5F-BC15-B2FC99A3047B-1024x1024.jpg)
Twórczość Otto Muehla, być może najbardziej radykalnego i zarazem najmniej znanego z „wielkiej trójki” wiedeńskiej akcjonistów, jest zdecydowanie dla miłośników sztuki wywołującej wstrząs i szok! Jego akcje były jednoznacznie nakierowane na przełamanie tabu, szok i przekraczanie granic artystycznego wykorzystania ludzkiej cielesności we wszystkich aspektach, które może podpowiedzieć wyobraźnia. Możemy Wam zaprezentować dzieło z wcześniejszego etapu – w Aktionsmalerai – Kreuz (1962), artefakt wizualny jest niejako pochodną akcji – performansu, będącego aktem tworzenia obrazu. W późniejszym okresie Muehl przeniósł punkt ciężkości już na sam akt performatywny (z reguły utrwalany fotografiami).
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2021/03/9300E634-382C-4FFE-BBA9-32FDF8E56B95-1024x1024.jpg)
Mniej szokująca, ale z pewnością równie intensywna jest twórczość Markusa Prachenskyego. Austriacki malarz był przedstawicielem stylu Informel, abstrakcyjnego i programowo pozbawionego znaczeniowych konotacji. Wspólnie z grupą wiedeńskich malarzy, m.in. Arnuflem Rainerem, należał do grupy o sympatycznej nazwie Galerie nächst St. Stephan, Wien. Rouge sur gris – Karlsruhe, dyptyk który tu prezentujemy, to jeden z najjaśniejszych punktów wystawy.
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2021/03/9C5190F3-FE0E-4F42-967C-73E1BD425867-1024x1024.jpg)
W Albertinie Modern właściwe miejsce znalazła także twórczość austriackich artystek XX w. Kinetic Object (1966) Helgi Philipp stanowi dość wczesny przykład sztuki skupiającej się na artystycznym wyzyskaniu różnic w percepcji odbiorcy, wpływie punktu odniesienia w czasie i przestrzeni na postrzeganie dzieła- interferencje pomiędzy kolorami i kształtami będą się wyraźnie różnic w zależności od tego, pod jakim kątem i z jakiej odległości patrzymy na obiekt, tworząc prawdziwie kalejdoskopowy proces.
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2021/03/5CEFC3EA-9808-47CF-A92B-68058079C687-1024x1024.jpg)
Meine Fetische (1977) to cykl fotografii Karin Mack, przedstawicielki nurtu Awangardowej Sztuki Feministycznej. Fotograficzne zapisy osobistego, nieco surrealistycznego teatru introspektywnych wydarzeń pół wieku temu stawiały pytania o kobiecą tożsamość.
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2021/03/16A371D6-7446-4A10-92ED-1F794614C0EE-1024x1024.jpg)
Zaczęliśmy od najbardziej szokujących artystów, skończmy zatem na tych, których twórczość jest wdzięcznym obiektem kontemplacji i rozproszenia myśli. Redukcja jako strategia i drogowskaz do bogactwa struktury i wyrazu, była kluczowa dla najrozmaitszych nurtów minimalizmu, m.in. grupy ZERO-AVANTGARDE, do której należał Hans Bischoffshausen. Biel w bieli, zacieranie granic między malarstwem i rzeźbą, redukcja zastosowanych materiałów – prace Bischoffshausena często są niezwykle trudne do sfotografowania! Dlatego najlepiej udać się bezpośrednio do Albertiny Modern, by zakosztować tej strukturalnej refleksji nad przestrzenią, czasem, energią i ciszą, gdzie (po długich latach niezrozumienia i odrzucenia, jak to często bywa w przypadku artystów posługujących się radykalnymi środkami) twórczość malarza znalazła swoje zasłużone miejsce.
Mam nadzieję, że czujecie się zaintrygowani i przy najbliższej wycieczce do Wiednia odwiedzicie Albertina Modern Museum.