Jeszcze przez miesiąc, do 4.10., możecie oglądać nową i imponującą “. . . of bread, wine, cars, security and peace”, czyli wystawę zbiorową w wiedeńskiej Kunsthalle. Ekspozycja serbskiego kolektywu kuratorskiego What, How & from Whom nabiera szczególnego znaczenia w kontekście wspomnianego miasta. Wiedeń wszak, to miasto zdobywające czołowe pozycje w licznych rankingach „najwyższej jakości życia” (Lebensqualitat, kalkulowanej przez parametry, takie jak jakość służby zdrowia, transport, dostęp do tanich mieszkań, przedszkoli etc.).
Tytuł wystawy “. . . of bread, wine, cars, security and peace” to cytat z libańskiego autora Bibala Khbeiz, dla którego wspomniany „chleb, wino, samochód, bezpieczeństwo i pokój” to wyznaczniki „dobrego życia”, wciąż niedostępnego dla większości światowej populacji. Rzeczywistość XXI w., wraz z takimi zjawiskami jak zmiany klimatyczne, pandemia COVID-19, kryzys ekonomiczny z 2008 r. i inne turbulencje gospodarcze i militarne, nabierający na sile w wielu krajach prawnicowy populizm, zmuszają do przemyślenia tej listy, a także kosztów i ciężarów związanych z walką o zdobycie i utrzymanie ich posiadania. Zwyczajny z perspektywy europejskiej dostęp do bieżącej wody w wielu miejscach wciąż pozostaje luksusem. Patrząc jednak na kierunek ekologicznej dewastacji – w ciągu kilkudziesięciu lat może stać się problemem powszechnym także w tej szerokości geograficznej. Ile wtedy będzie kosztowała butelka wody? I kto będzie na niej najwięcej zarabiać?
O tych rozterkach i niepokojach opowiada kilkudziesięciu artystów, a wśród nich Oliver Ressler, Daniel Spoerri czy, wspominana już przez nas – Adji Dieye. Wystawa, zorganizowana ze sporym rozmachem, zajęła dwa potężne piętra galerii i znalazły się tu zarówno instalacje, rzeźby, fotografie, jak i materiały wideo. Wspólnym mianownikiem zróżnicowanych formalnie prac wydaje się odrzucenie patriarchalno-kapitalistycznej perspektywy, co zostało też symbolicznie podkreślone przez otwarcie wystawy w Międzynarodowy Dzień Kobiet – 8 marca.
W pracy Vlatki Horvat Balance Beam #0715 (2015) trywialne artefakty cywilizacji dosłownie stoją na krawędzi. W każdym momencie mogą runąć, obchodzimy się zatem z ich względną stabilnością z odpowiednią dozą ostrożności. W trakcie naszej wizyty nikt z odwiedzających nie strącił – przypadkowo, bądź intencjonalnie – żadnego z elementów układanki. Ciekawe czy odważy się strącić jakiś element cywilizacyjnej układanki po opuszczeniu Kunsthalle? A może powinniśmy zostawić to tak jak jest, dopóki jest stabilnie?
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2020/09/kunsthalle4-1024x1024.jpg)
Szczególe wrażenie robi obecnie instalacja wideo autorstwa Tuana Andrew Nguyen My Ailing Beliefs Can Cure Your Wretched Desires (2017). Warstwa audio oparta jest o quasi-baśniowy dialog pomiędzy duchami zmarłych zwierząt – żółwia oraz ostatniego jawajskiego nosorożca, próbującymi zrozumieć okrucieństwo homo sapiens.
Materiał wideo obejmujący imponującej jakości ujęcia wildlife’u, a także z rzeźni i sal muzeum historii naturalnej pełnych wypchanych zwierząt działa wręcz hipnotyzująco. Dialog duchów – z założenia w bajkowej konwencji – w których zwierzęta podejmują temat kręgu reinkarnacji – jest napisany bardzo świadomie, skorelowany z rytmem warstwy dźwiękowej, nie zostawiając nieprzyjemnego poczucia naiwności. A gdy, oglądając to w maseczce ochronnej, słyszysz, że przedstawiciel wymarłego gatunku powróci na Ziemię w postaci śmiercionośnego wirusa by dokonać zemsty za doznaną krzywdę, ta baśń wydaje się być dotkliwie realna. Podkreślmy, że praca powstała w 2017 r., zatem nie jest oportunistycznym wyzyskaniem obecnego kryzysu pandemicznego.
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2020/09/kunsthalle2-1024x768.jpg)
Wystawa obejmuje także kilka prac austriackiej artystyki posługujcej się pseudonimem HC Playner. Należy ona do kobiecej organizacji Hysteria, do której programu należy ochrona mężczyzn poprzez m.in. ograniczenie ich prawa głosu, a także wprowadzenie parytetów 80 % dla stanowisk publicznych dla kobiet i osób transgenderowych.
![](https://niemuzeum.pl/wp-content/uploads/2020/09/kunsthalle1-1024x1024.jpg)
Ten mocny społeczny, a może wręcz polityczny wydźwięk wystawy doprowadza nas do punktu wyjścia i budzi wiele refleksji. Wiedeń i system jego instytucji kultury, który stworzył przestrzeń dla tej wystawy sam bowiem nie jest wolny od zjawisk i presji, poddanych tutaj krytyce. Czy oglądamy zatem zalążkową przestrzeń potencjalnego nowego porządku i wolnych idei, czy też rodzaj rezerwatu utworzonego dla spokoju sumienia i pozorów otwartości w ramach skostniałego, konserwatywnego systemu?